Tất Tần Tật Thông Tin Về Thoái Hoá Cột Sống Cổ

Thoái hoá cột sống cổ mô tả tình trạng suy yếu chức năng cổ, là nguyên nhân phổ biến gây ra chứng đau cổ và đau vùng cánh tay. Bệnh tiến triển nặng hơn khi nhiều đốt sống cổ bị tổn thương và thoái hoá. Vậy thoái hoá đốt sống cổ phải làm sao? Xem ngay bài viết này để hiểu rõ hơn về bệnh lý xương khớp vùng cổ thường gặp nhất và cách điều trị hiệu quả.

Cột sống cổ được cấu tạo bởi 7 đốt sống kí hiệu từ C1 – C7, nằm giữa các đốt sống là đĩa đệm. Tuỷ sống và dây thần kinh chạy qua cột sống cổ, được bảo vệ phía trước bởi thân đốt sống và phía sau bởi lớp màng. 

Các đốt từ C1 đến C3 thường ít bị thoái hoá, đặc biệt bệnh lý về đĩa đệm thường ít xảy ra giữa C1 và C2. Nếu bị thoái hoá ở vùng này, chỉ có thể là do chấn thương hoặc bị hẹp ống sống. Thoái hoá cột sống cổ thường xảy ra ở đoạn C5 – C6 – C7.

Bệnh bị ảnh hưởng nhiều do tuổi tác, không có nhiều triệu chứng nhưng có thể gây ra biến chứng trên hệ vận động. Thuốc và vật lý trị liệu là 2 phương pháp điều trị được chỉ định phổ biến vì đem lại hiệu quả cao, một số ít bệnh nhân vẫn phải cần tới phẫu thuật mới phục hồi.

1. Thoái hoá cột sống cổ là gì?

Nếu như “thoái hoá đốt sống cổ” là tình trạng đốt sống ở vùng cổ bị thoái hoá, thì “thoái hoá cột sống cổ” là bệnh lý thoái hoá hệ thống 2 hay nhiều đốt sống cùng lúc, chủ yếu là đốt sống cổ số 5 và số 6. Bắt đầu là tình trạng tổn thương đốt sống, mô mềm, đĩa đệm, mạch máu, dây thần kinh bên trong, viêm bao hoạt dịch và dây chằng, về sau có thể có các triệu chứng đau phía sau gáy khiến nhiều người nhầm lẫn là đau thoái hoá cột sống lưng mà lơ là bỏ qua.

Thoái hoá cột sống cổ chủ yếu gặp ở người già. Khoảng 85% người trên 60 tuổi gặp tình trạng này và bệnh tiến triển nặng dần theo tuổi tác. Ngoài ra, một số lượng người trẻ cũng mắc thoái hoá cổ từ sớm do thói quen làm việc văn phòng, ít vận động hoặc người lao động mang vác nhiều.

2. Tại sao bị thoái hoá cột sống cổ?

Tuổi càng cao thì hệ thống xương sụn, đĩa đệm, dây chằng đều hao mòn dần và tổn thương. Đây chính là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến thoái hoá khớp cổ:

• Đĩa đệm mất nước: Ở tuổi 40, đa phần đĩa đệm sẽ khô và co lại không hồi phục, làm cho các đốt sống cổ tăng ma sát và tiếp xúc với nhau nhiều hơn.
• Thoát vị đĩa đệm: Đĩa đệm xuất hiện vết nứt, phồng lên, đè vào tuỷ sống và rễ dây thần kinh.
• Gai xương: Đĩa đệm bị thoái hoá làm cột sống tăng sản xuất thêm một lượng xương không mong muốn. Đây chính là các gai xương, không chỉ gây ra cơn đau khi chuyển động mà nó còn ảnh hưởng đến dây thần kinh và chèn ép tuỷ sống.
• Dây chằng căng cứng, xơ hoá khiến cho cổ cử động kém linh hoạt. 

Bên cạnh tuổi tác, các yếu tố nguy cơ sau cộng dồn sẽ đẩy nhanh quá trình thoái hoá và làm nặng nề thêm tình trạng bệnh:

• Nghề nghiệp (thợ cắt tóc, nông dân làm ruộng, nha sĩ, thợ xây, dân văn phòng): Thường xuyên cúi – ngửa nhiều, làm việc kéo dài ở một tư thế (ngồi máy tính lâu, vị trí ngồi thấp hơn so với bàn làm việc), sai tư thế, mang vác đồ nặng.
• Chấn thương ở cổ: Sau chấn thương, cổ thường sẽ yếu hơn và không hồi phục hoàn toàn được như ban đầu, nguy cơ thoái hoá cao.
• Dinh dưỡng: Ăn uống không đủ chất, đặc biệt là thiếu canxi, vitamin D và magie ảnh hưởng đến sức khoẻ hệ cơ xương.
• Thói quen sinh hoạt: Nằm xem tivi, nằm ngủ kê gối quá cao.
• Yếu tố di truyền sẽ khiến một số người có khuynh hướng thoái hoá đốt sống vùng cổ nhanh hơn.
• Hút thuốc lá: Các nghiên cứu đã chỉ ra bệnh nhân có tiền sử hút thuốc có thể cản trở dinh dưỡng đến đĩa đệm, khiến chúng mất nước nhanh hơn và làm tăng nguy cơ và tăng cơn đau khi cột sống cổ bị thoái hoá.
• Thừa cân và ít vận động: Mỡ xấu có thể tạo ra các protein làm tăng phản ứng viêm tại ổ khớp.

3. Bệnh thoái hoá cột sống cổ có nguy hiểm không?

Hầu hết người bệnh không có quá nhiều triệu chứng, nếu có thì dấu hiệu điển hình là đau, cứng cổ khi cúi, xoay hoặc ngửa cổ. Đôi khi gây chèn ép tuỷ sống hoặc dây thần kinh sẽ dẫn đến: ngứa râm ran, tê và yếu cơ ở cánh tay, bàn tay, chân, bàn chân, đi lại khó khăn, cầm nắm không chắc chắn, mất kiểm soát bàng quang hoặc ruột. Cụ thể là:

• Rối loạn tiền đình do thoái hoá cản trở lưu thông mạch máu. Các biểu hiện điển hình do thiếu máu não: đau đầu (thường là đau nửa sau đầu), chóng mặt, buồn nôn, choáng váng, mất thăng bằng, đi lại không vững, mất ngủ.
• Thoát vị đĩa đệm cổ nặng nề hơn do phát hiện chậm hoặc lơ là không điều trị, nguy cơ cao gây rối loạn cảm giác, rối loạn thần kinh thực vật (đi ngoài không tự chủ, bại liệt).
• Yếu và tê các chi do thoái hoá đốt sống cổ chèn dây thần kinh và tuỷ sống, dẫn đến chi trên hoặc chi dưới yếu đi, tê cứng, mất cảm giác, mất khả năng hoạt động. Có khi còn ảnh hưởng đến hệ thần kinh thính giác, gây ù tai.
• Biến dạng cột sống cổ khiến cổ khó cử động, gây đau khi cử động nhẹ, giảm khả năng quan sát, ngoài ra còn ảnh hưởng đến dây thần kinh xung quanh, chèn lên khí quản gây khó thở.

Khi có các biểu hiện trên, người bệnh cần đến gặp bác sĩ để kiểm tra. Chụp X-quang hoặc chụp cộng hưởng từ MRI cho thấy rõ hình ảnh cột sống bị thoái hoá, chẩn đoán xác định và loại bỏ các nguyên nhân khác, từ đó có phương pháp điều trị phù hợp, phòng tránh biến chứng có thể gây tổn thương vĩnh viễn vùng cổ – vai – gáy.

4. Thoái hoá cột sống cổ có chữa khỏi được không?

Thoái hoá cột sống cổ là một điều tất yếu của quá trình lão hoá. Vì vậy, người bệnh chỉ có thể sử dụng thuốc, các bài tập vật lý trị liệu, xoa bóp, bấm huyệt, châm cứu… để giảm triệu chứng, tăng khả năng vận động và làm chậm quá trình thoái hoá tối đa nhất có thể. 

Nếu phát hiện sớm và điều trị tích cực, người bệnh hoàn toàn có khả năng hồi phục. Nếu lơ là chủ quan xem nhẹ bệnh hoặc tự ý điều trị sẽ để lại hậu quả khôn lường, điển hình là các biến chứng kể trên. 

5. Thoái hoá cột sống cổ điều trị như thế nào?

Phương pháp chữa thoái hoá đốt sống cổ có thể lựa chọn: thuốc điều trị, phẫu thuật, vật lý trị liệu. Điều này phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh và các dấu hiệu triệu chứng do bác sĩ đánh giá. Mục tiêu điều trị bao gồm:

• Giảm đau
• Duy trì và cải thiện chức năng cổ 
• Ngăn ngừa tổn thương vĩnh viễn trên tuỷ sống và thần kinh

5.1. Thoái hoá cột sống cổ uống thuốc gì?

Để biết thoái hoá đốt sống cổ nên uống thuốc gì, bạn cần tham khảo ý kiến của bác sĩ và dược sĩ, vì chỉ có họ mới nắm được tình trạng bệnh và đưa ra loại thuốc, liều lượng cũng như cách sử dụng một cách phù hợp, an toàn nhất. 

Theo Tây y, các loại thuốc thường được lựa chọn trong điều trị và phòng ngừa thoái hoá đốt sống cổ bao gồm:

• Thuốc giảm đau thông thường Paracetamol: dành cho trường hợp đau nhẹ và vừa, chưa có dấu hiệu viêm.
• Thuốc giảm đau chống viêm không steroid NSAIDs: một số loại NSAIDs có sẵn không kê đơn, tuy nhiên một số khác cần kê đơn để giảm đau và chống viêm nặng liên quan đến thoái hoá cột sống cổ.
• Thuốc chống viêm steroid Corticoid: một đợt uống Prednisolon ngắn hạn có thể giảm đau hiệu quả, nếu cơn đau nặng hơn cần báo lại bác sĩ để điều hướng sang dùng đường tiêm.
• Thuốc giãn cơ: một số loại giãn cơ như Cyclobenzaprine giúp giảm co thắt cơ ở cổ.
• Thuốc chống động kinh: các thuốc điều trị động kinh như Gabapentin và Pregabalin làm giảm đau do tổn thương dây thần kinh.
• Thuốc chống trầm cảm đã được chứng minh là có thể giảm đau cổ do thoái hoá đốt sống.
• Uống Glucosamin và Chondroitin nuôi dưỡng sụn khớp

Đông y chữa thoái hoá đốt sống cổ bằng các thảo dược quý có giá trị y học cao cho xương khớp, dựa trên nguyên lý “thận chủ cốt sinh tuỷ”: thận được bồi bổ, khí huyết lưu thông thì hệ cơ xương mới được nuôi dưỡng khoẻ mạnh. Vừa hay, đây cũng chính là cơ chế tác dụng chủ lực của Cao kiện cốt 8-BoneCare Extract – thành phần “độc quyền” có trong sản phẩm xương khớp công nghệ cao Kiện Cốt Vương. 

Hơn nữa, Kiện Cốt Vương còn tận dụng tối đa loại thảo dược mà người Ấn tôn sùng từ bao đời nay – quả Chiêu Liêu, kết hợp với chiết xuất của Móng Quỳ, Nhũ Hương, Bromelain giảm đau nhức, giảm viêm nhanh (cảm nhận sau 7-10 ngày) không thua kém gì các loại thuốc Tây điều trị. 

Bởi vậy, Kiện Cốt Vương tiên phong là sản phẩm tiên phong tại Việt Nam vừa hỗ trợ điều trị, vừa phòng ngừa thoái hoá cột sống cổ cho người bệnh một cách nhanh chóng – toàn diện – an toàn khi sử dụng lâu dài.

5.2. Phẫu thuật thoái hoá cột sống cổ

Một số bệnh nhân thắc mắc không biết thoái hoá cột sống cổ có mổ được không? Điều này hoàn toàn thực hiện được. Tuy nhiên, tỉ lệ thành công thấp, nguy cơ biến chứng cao. Vì vậy, việc tiến hành phẫu thuật chỉ để kiểm soát cơn đau thường không được ưu tiên và khuyến khích đối với người bệnh thoái hoá cột sống cổ.

Trong trường hợp cơn đau dữ dội không thuyên giảm ngay cả khi đã điều trị bằng thuốc hoặc xuất hiện các triệu chứng liên quan đến thần kinh như yếu tay, yếu chân, rối loạn chức năng tuỷ sống, bệnh nhân có thể được bác sĩ chỉ định mổ thoái hoá đốt sống cổ để tạo thêm chỗ trống cho tuỷ sống và dây thần kinh:

• Loại bỏ đĩa đệm thoát vị hoặc các gai xương
• Cắt bỏ và thay thế một phần đốt sống nhân tạo
• Hợp nhất một đoạn đốt sống bằng cách cấy xương 

5.3. Vật lý trị liệu và phục hồi chức năng

Vật lý trị liệu thoái hoá cột sống cổ phù hợp với những người không thích dùng thuốc điều trị dài ngày. Ngoài ra, can thiệp phẫu thuật kết hợp với vật lý trị liệu sẽ giúp tăng cường hồi phục và duy trì chức năng cột sống cổ hậu phẫu. Các chuyên gia vật lý trị liệu sẽ hướng dẫn người bệnh những bài tập kéo căng cơ, tăng cường cơ ở cổ và vai. Việc áp dụng lực kéo phù hợp giúp cột sống linh hoạt hơn, giảm đau ngay cả khi các rễ dây thần kinh bị chèn ép.

Với trường hợp cột sống cổ có hình dạng bất thường do thoái hoá, các bác sĩ có thể áp dụng phương pháp trị liệu thần kinh cột sống để nắn chỉnh các đốt sống cổ bị sai lệch trở về vị trí ban đầu, giảm tình trạng chèn ép dây thần kinh nếu có. Nhờ đó, nhiều người bệnh có thể giảm đau và cứng cổ mà không cần tới sử dụng thuốc hoặc can thiệp phẫu thuật.

Bên cạnh đó, người bệnh có thể chữa thoái hoá đốt sống cổ bằng xoa bóp theo y học cổ truyền. Xoa bóp đúng huyệt sẽ giải phóng căng thẳng trên cổ, giảm viêm và giảm đau cơ. Việc thư giãn và xoa bóp định kỳ ít nhất 1 tuần/lần được coi là một biện pháp ngăn ngừa đau mỏi cổ.

6. Thoái hoá cột sống cổ nên tập gì?

Tập thể dục đầy đủ rất quan trọng với người thoái hoá cột sống. Chuyển động thông qua các bài thể dục nhẹ nhàng, cường độ vừa phải sẽ kích thích dòng chảy của chất dinh dưỡng trong cấu trúc cột sống, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình chữa và phòng bệnh. Vận động cũng kích hoạt cơ, gân và dây chằng để duy trì chức năng toàn vẹn của cột sống.

Bởi vậy, duy trì tập thể dục thường xuyên sẽ làm tăng tốc độ hồi phục và cải thiện chức năng cột sống. Đó là lí do mà những người có thói quen đi bộ hàng ngày thì ít bị đau cổ và thắt lưng hơn.

Gần đây, bộ môn Yoga được rất nhiều người yêu thích vì tác động sâu vào sức khoẻ nội tại bên trong. Yoga chữa thoái hoá đốt sống cổ cũng thế, có thể tăng cường sức mạnh cho xương, khớp, sụn, gân, cơ, cải thiện sự thăng bằng và giảm thiểu áp lực vùng cổ vai gáy.

7. Chế độ ăn uống cho người thoái hoá cột sống cổ

Tưởng chừng, thoái hoá cột sống cổ chỉ cần uống thuốc, tập luyện là được, nhưng chưa đủ. Chế độ dinh dưỡng đúng cách đóng một phần vô cùng quan trọng giúp hỗ trợ điều trị, phòng ngừa thoái hoá vô cùng hiệu quả. Dưới đây sẽ hướng dẫn bạn biết thoái hoá đốt sống cổ ăn gì tốt? Thoái hoá cột sống cổ không nên ăn gì? Hãy xem ngay nhé:

7.1. Thoái hoá cột sống cổ nên ăn gì?

Nếu bạn đang thắc mắc “ăn gì chữa thoái hoá cột sống cổ”, thì đây chính là list danh sách các thực phẩm cần bổ sung mỗi ngày:

• Rau củ và trái cây: Chứa nhiều vitamin và khoáng chất bồi bổ xương khớp, giàu chất chống oxy hoá ngăn ngừa lão hoá. Nên có ít nhất 1 phần rau trong mỗi bữa ăn và 2 phần trái cây trong ngày.
• Chất béo lành mạnh: Các chất béo không bão hoà có trong dầu ô liu, hạt lanh, hạnh nhân, quả óc chó thay thế cho chất béo bão hoà dễ gây viêm. 
• Ăn cá ít nhất 2 lần mỗi tuần: Cá thu, cá ngừ, cá hồi… có chứa nhiều axit béo Omega-3 có đặc tính chống viêm. Loại axit béo này còn tốt cho hệ tuần hoàn, ngăn ngừa máu đông, xơ vữa, giúp mạch máu lưu thông tốt.
• Bổ sung nhiều protein từ các loại đậu (đậu Hà Lan, đậu tương, đậu lăng) bởi đây là nguồn protein chống oxy hoá cao.
• Chọn ngũ cốc nguyên hạt (bánh mì, gạo lứt, bột yến mạch) thay vì ngũ cốc tinh chế, có nhiều dinh dưỡng hơn và ít gây viêm hơn.

7.2. Thoái hoá cột sống cổ kiêng ăn gì?

Để người bệnh nhanh chóng hồi phục và cơn đau viêm không tái phát do thoái hoá, hãy ghim ngay các loại đồ ăn, thức uống cần tránh xa dưới đây:

• Đường và đồ ngọt: Đường làm gia tăng mức độ viêm, môi trường nhiều đường còn là môi trường lí tưởng để các vi sinh vật gây bệnh phát triển. Chưa kể, đồ ngọt còn làm tăng cân và gây ra tình trạng béo phì không tốt đối với người bị thoái hoá xương khớp.
• Muối và đồ mặn: Natri clorua trong muối ăn làm tăng bài tiết canxi qua nước tiểu, trong khi đó canxi là thành phần chính cấu tạo nên hệ xương khớp. Vì vậy, thói quen ăn mặn sẽ làm giảm lượng canxi tích luỹ vào xương.
• Thức ăn nhanh, thực phẩm đã qua chế biến: Nhóm đồ ăn này ít dinh dưỡng, ngược lại còn chứa nhiều hoá chất gây viêm và chất béo “xấu” không tốt cho sức khoẻ nói chung và xương khớp nói riêng. 
• Cà phê: Lượng cafein cao trong cà phê được chứng minh làm loãng xương ở nữ giới và người cao tuổi. Nếu lạm dụng uống cafe quá nhiều sẽ khiến suy giảm mật độ xương đáng kể.
• Đồ uống có cồn: Rượu chẳng hề mang lại giá trị dinh dưỡng mà còn tác động tiêu cực đến các cơ quan nội tạng, đặc biệt là gan. Ngoài ra, rượu gây ra cảm giác trầm cảm, lo lắng với người có cơn đau mãn tính.

Thoái hoá cột sống cổ được coi là một đặc trưng khi về già, hầu như ai cũng mắc phải. Tuy nhiên, điều trị và giảm triệu chứng lại không khó. Ngoài ra, những người bước vào độ tuổi trung niên cần duy trì một thói quen luyện tập thể dục thường xuyên và chế độ ăn uống khoa học sẽ phòng ngừa tốt tình trạng thoái hoá này!