Những điều cần biết về Thoái hoá khớp cổ chân

Trong các bệnh lý về xương khớp, thoái hoá khớp cổ chân có thể xảy ra ở cả người cao tuổi và người trẻ. Nếu bạn hoặc có người thân rơi vào tình trạng này, bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn và có cách điều trị đúng đắn.

Cổ chân được cấu tạo bởi xương ống chân (xương chày), xương mác và khớp cổ chân. Ở các khớp này, đầu xương được bao phủ bởi sụn giúp xương di chuyển trơn tru trong quá trình vận động. Khớp được bao quanh bởi một lớp niêm mạc mỏng gọi là bao hoạt dịch, đây là nơi tạo ra chất lỏng nuôi dưỡng và giảm ma sát cho sụn khớp.

Cổ chân đóng vai trò quan trọng cho nhiều hoạt động của cơ thể: giữ thăng bằng, nâng đỡ và tham gia vào các hoạt động đi đứng, chạy nhảy. Bản chất, bộ phần nào trên cơ thể càng hoạt động nhiều càng có nguy cơ cao bị thoái hoá. Cổ chân cũng vậy!

1. Bệnh thoái hoá khớp cổ chân là gì?

Thoái hoá khớp cổ chân là hiện tượng thoái hoá khớp xảy ra ở vị trí cổ chân. Khớp cổ chân bị thoái hoá khớp được coi là một dạng viêm khớp thoái hoá hay viêm khớp hao mòn, từ đó có thể làm biến dạng cấu trúc và suy giảm chức năng cổ chân.

Trong bệnh thoái hoá khớp cổ chân, bao hoạt dịch giảm đi khiến cho sụn bị khô cứng và mài mòn dần. Kết quả là, bề mặt các lớp sụn trở nên mỏng hơn, thô ráp, xương cọ xát với nhau gây sưng tấy và đau nhức, tạo ra gai xương, gây khó khăn cho việc đi lại, cản trở sinh hoạt của người bệnh.

2. Đối tượng nào dễ bị viêm khớp cổ chân?

Nói chung, thoái hoá ở người cao tuổi, khi mà các cơ quan trong cơ thể suy giảm các về cấu tạo và chức năng. Tuy nhiên tỉ lệ người cao tuổi mắc phải ở cổ chân lại thấp đáng kể. Điều này là do đặc điểm giải phẫu cơ – gân – sụn ở khớp cổ chân không giống khớp háng hay khớp gối. Đồng thời, sức đề kháng của sụn mắt cá chân tương đối cao, bảo vệ và ngăn ngừa thoái hoá. Các báo cáo dịch tễ đã ghi nhận các đối tượng sau dễ mắc thoái hoá khớp cổ chân:

• Người trẻ
• Người có thể trạng béo phì
• Người từng bị chấn thương ở cổ chân
• Bệnh nghề nghiệp (vận động viên, người đi lại nhiều…)

3. Biểu hiện khớp cổ chân thoái hoá

Tương tự như các khớp khác, cổ chân khi bị thoái hoá thường tiến triển chậm, khởi phát không rõ ràng, nhưng khi đã bị viêm thì các biểu hiện của nó có thể thấy rõ và cảm nhận được từ bên ngoài:

• Đau khớp cục bộ hoặc lan toả, có lúc âm ỉ, có lúc dữ dội về đêm, cường độ đau thay đổi tuỳ lúc, thường tái phát và không liên tục. 
• Đau tăng khi có nhiều áp lực trên cổ chân (leo cầu thang, chạy nhảy nhiều, thể thao quá sức…), và giảm bớt khi được nghỉ ngơi.
• Cứng khớp vào buổi sáng dưới 30 phút, hoặc xảy ra khi không hoạt động trong thời gian dài.
• Đau nhức dù chạm nhẹ hoặc nắn bóp
• Sưng tấy bề mặt và mô mềm, xuất hiện ở một bên mắt cá chân hoặc cả hai, một số người có dấu hiệu biến dạng khớp
• Cổ chân khó uốn cong, giảm linh hoạt, đi lại khó khăn, hạn chế hoặc mất khả năng vận động

4. Nguyên nhân dẫn đến cổ chân bị thoái hoá

Nhắc đến “thoái hoá” nhiều người nghĩ nguyên nhân là do tuổi tác. Quả thực là vậy, tuổi càng cao thì các cơ quan trong cơ thể giảm hoạt động và suy giảm chức năng. Ở cổ chân, bao hoạt dịch giảm dần theo năm tháng, sụn khớp không còn được nuôi dưỡng và bôi trơn dẫn đến thoái hoá khớp mắt cá chân.

Tuy nhiên, một nhà nghiên cứu người Mỹ – Saltzman và cộng sự đã phân tích thêm các nguyên nhân khác nhau. Kết quả thu được: 70% do chấn thương, 12% có liên quan đến bệnh lý về khớp và chỉ 7% là thoái hoá khớp cổ chân vô căn. Các nguyên nhân này có thể xảy ra độc lập hoặc cộng dồn, cụ thể là:

• Chấn thương ở mắt cá chân gây bong gân dây chằng và gãy xương, làm tổn thương sụn khớp. Kể cả chấn thương đã xảy ra cách đây nhiều năm nhưng nó cũng có thể gây viêm khớp.
• Béo phì (thừa cân) làm tăng thêm trọng lực lên cổ chân. Ngoài ra, các tế bào mỡ chứa các protein có thể làm cho tình trạng viêm trở nên tồi tệ hơn.
• Tác động mạnh lên cổ chân trong thời gian dài, áp lực này lặp đi lặp lại sẽ làm tăng nguy cơ viêm khớp.
• Di truyền: Khi mà trong gia đình có người thân bị viêm khớp thì bản thân cũng có thể bị thoái hoá khớp từ sớm.
• Lệch khớp: Nếu vì một nguyên nhân nào đó gây lệch khớp (do chấn thương trước đó, hoặc bị sai tư thế), hãy xem chừng nếu không nó cũng có thể tiến triển thành thoái hoá khớp.

5. Chẩn đoán thoái hoá khớp cổ chân

Để chẩn đoán thoái hoá khớp cổ chân, chuyên gia y tế sẽ tiến hành: khám lâm sàng, phân tích dáng đi, khám cận lâm sàng (chụp X-quang và xét nghiệm máu). 

Khám lâm sàng 

Bác sĩ sẽ kiểm tra tình trạng sưng đau của người bệnh với các câu hỏi: Đau ở đâu? Cơn đau bắt đầu khi nào? Đau diễn ra đột ngột hay liên tục? Nó có nặng hơn vào buổi sáng hay khi đi bộ không? Đã từng bị chấn thương chưa? 

Phân tích dáng đi

Việc người bệnh đứng lên và đi lại có thể giúp bác sĩ chẩn đoán được sơ bộ vị trí đau và mức độ nghiêm trọng của thoái hoá khớp cổ chân. Ví dụ: nếu cảm thấy cứng và đau khớp một bên cổ chân, người bệnh sẽ có dáng đi khập khiễng không ổn định. Phân tích này gồm có: 

• Đo lường độ dài sải chân
• Quan sát hình dạng xương khi bước đi
• Kiểm tra sức chịu đựng của mắt cá chân

Khám cận lâm sàng

Chụp X-quang có thể cho thấy sự mài mòn sụn khớp giữa các xương mắt cá chân hoặc dấu hiệu gãy nứt (nếu có). Siêu âm xương để phát hiện chấn thương hoặc viêm gân. Hoặc tiến hành xét nghiệm máu để loại trừ các loại viêm xương khớp khác.

6. Điều trị thoái hoá khớp cổ chân như thế nào?

Không dùng thuốc

Vật lý trị liệu và bài tập thể dục không gây căng thẳng cho cổ chân là phương pháp điều trị thoái hoá khớp cổ chân không dùng thuốc. Các hoạt động này giúp giảm đau nhẹ và tăng sức khoẻ cho các cơ xung quanh, cải thiện sự cân bằng, cải thiện vận động và ổn định khớp.

Một số hoạt động thể dục nhẹ nhàng được khuyến cáo là: đi bộ, đạp xe, thể dục tại chỗ. Hoặc các bài thể dục. Ngoài ra, các chuyên gia y tế cũng nhắc nhở người bệnh cần tránh một số hoạt động thể thao như: bóng đá, chạy bộ, quần vợt có tác động mạnh không tốt lên khớp cổ chân.

Các bác sĩ vật lý trị liệu có thể đưa ra những chương trình tập thể dục cá nhân để tăng phạm vi chuyển động, tăng tính linh hoạt và sức mạnh cả cổ chân. Các bài tập này được thực hiện từ từ và lâu dài (tần suất 3-10 lần mỗi ngày), tránh lạm dụng hoặc vượt quá ngưỡng đau. Dưới đây là một số bài tập tham khảo: 

• Động tác gập chân: Đẩy ngón chân xuống và đưa gót chân lên khỏi sàn
• Kéo căng: Đối mặt với bức tường và giờ 2 cánh tay đặt lên tường, song song với mặt đất. Bước một chân lên phía trước và 1 chân về phía sau. Rướn người tối đa lên trước nhưng vẫn phải giữ gót chân sau trên sàn.
• Dorsiflexion: Nâng từ từ ngón chân về phía ống chân, cố gắng đưa ngón chân lên cao nhất có thể trong khi vẫn giữ gót chân trên sàn.
• Vòng tròn mắt cá chân: Di chuyển mắt cá chân từ từ theo vòng tròn, xoáy theo cả 2 hướng (theo chiều kim đồng hồ và ngược chiều kim đồng hồ) và dừng lại nếu thấy đau.

Thiết bị hỗ trợ: mang nẹp chỉnh hình mắt cá chân – bàn chân có thể giúp cải thiện chức năng vận động. Hoặc sử dụng giày đặt riêng làm giảm thiểu tối đa áp lực lên khớp cổ chân, giảm đau và điều chỉnh hình dạng trở về ban đầu một cách từ từ nếu có biến dạng.

Nếu chỉ áp dụng phương pháp này mà tình trạng bệnh cải thiện chậm hoặc không hiệu quả, người bệnh có thể báo lại với bác sĩ điều trị để kết hợp sử dụng thuốc hoặc phẫu thuật can thiệp.

Thuốc điều trị

Có rất nhiều thuốc điều trị và hỗ trợ cho người bệnh thoái hoá khớp cổ chân, gồm các dạng uống, bôi thoa, tiêm tác dụng tại chỗ hoặc tác dụng toàn thân. Người bệnh có thể kết hợp đồng thời một vài thuốc cùng lúc (tiêm + uống, bôi + uống) nhưng cần phải được sự đồng ý của bác sĩ hoặc dược sĩ. Một số thuốc điều trị thường dùng là:

• Thuốc uống: Paracetamol là lựa chọn đầu tay để giảm đau hoặc thuốc chống viêm không steroid (NSAID) có tác dụng giảm đau kết hợp với giảm triệu chứng viêm. Hiện nay, nhiều người đã bổ sung Glucosamin và Chondroitin từ sớm hoặc khi thấy dấu hiệu đau khớp bất thường để phòng ngừa thoái hoá khớp cổ chân.
• Kem hoặc gel: Lidocain là loại thuốc gây tê làm giảm cảm giác đau hoặc thuốc nhóm giảm đau chống viêm NSAID cũng được sử dụng với tác dụng tại chỗ. Ngoài ra, một số thuốc bôi có thành phần thảo dược (tinh dầu bạc hà, long não) cũng có tác dụng giảm đau viêm tốt.
• Thuốc tiêm: Corticoid là thuốc chống viêm steroid, giảm nhanh các triệu chứng tại cổ chân bị thoái hoá, được bác sĩ chỉ định tiêm khoảng 3-4 lần/năm. Phổ biến nhất hiện nay là tiêm axit hyaluronic vào ổ khớp giúp giảm đau, chống viêm và nuôi dưỡng sụn khớp, đặc biệt dành cho các trường hợp thoái hoá nặng, di chuyển khó khăn.

Nếu sử dụng thuốc điều trị không kiểm soát được cơn đau, triệu chứng ngày càng gia tăng và nặng nề hơn, khả năng vận động không được cải thiện, bác sĩ có thể phải cân nhắc phẫu thuật cho người bệnh.

Phẫu thuật

Phẫu thuật được coi là biện pháp điều trị cuối cùng khi mà các cách khác không hiệu quả. Chi phí cao, quá trình hồi phục hoàn toàn sau phẫu thuật có thể kéo dài 4-9 tháng nhưng khoảng 3-4 tháng là hầu hết bệnh nhân có thể tiếp tục các hoạt động bình thường được rồi. Các can thiệp phẫu thuật bao gồm: 

• Cắt khớp: Loại bỏ các khớp bị tổn thương, hợp nhất xương bằng các khớp nối như ghim, vít. Sau khi lành lại, cơn đau giảm rõ rệt và các xương vẫn liên kết được với nhau.
• Phẫu thuật nội soi: Loại bỏ sụn lỏng lẻo, các gai xương làm cản trở hoạt động của khớp. Thường không áp dụng trong tình trạng bị viêm, nhưng nó có thể hữu ích cho một số người.
• Thay thế toàn bộ mắt cá chân: Loại bỏ xương và sụn, sau đó thay thế bằng các bộ phận nhân tạo (mắt cá chân giả)

Tuy nhiên, trước khi tiến hành phẫu thuật bác sĩ luôn đưa ra những cảnh báo như thời gian hồi phục chậm và có tỉ lệ biến chứng cao. Vì vậy, phẫu thuật được thực hiện phải có sự đồng ý của bệnh nhân. Chính điều này khiến nhiều người lo ngại và chấp nhận điều trị bằng thuốc hoặc vật lý trị liệu trong thời gian dài.

7. Chế độ ăn uống cho người thoái hoá cổ chân

Ngoài ra, chế độ ăn uống giảm cân sẽ góp phần giảm căng thẳng cho khớp, giúp giảm đau. Vì vậy, một chế độ ăn uống cân bằng, khoa học không chỉ hỗ trợ khớp cổ chân tăng hồi phục chức năng mà còn phòng ngừa thoái hoá. Để làm được điều này, người bệnh hãy áp dụng quy tắc “3 nên” và “3 kiêng” như sau:

• Nên ăn các loại cá giàu Omega-3 (cá hồi, cá thu, cá ngừ) hoặc dầu nguyên chất có chứa Oleocanthal (dầu ô liu) có khả năng ức chế các hợp chất gây viêm.
• Nên ăn các loại giàu củ, trái cây giàu vitamin A, C, E, K chống oxy hoá mạnh mẽ, ngăn ngừa và làm chậm sự tiến triển của viêm xương khớp, kích thích collagen nội sinh duy trì cấu trúc và chức năng xương khớp.
• Nên bổ sung vitamin D và thực phẩm nhiều sữa: ngoài cung cấp canxi hỗ trợ vững chắc cho xương, mà những nghiên cứu gần đây đã chỉ ra vitamin D có tham gia và đóng vai trò quan trọng trong hệ miễn dịch.
• Kiêng đường và đồ ngọt: đường tạo ra môi trường sống lí tưởng cho nhiễm khuẩn cơ hội, đồng thời thúc đẩy và làm tăng phản ứng viêm.
• Kiêng đồ ăn nhanh, nhiều dầu mỡ, nội tạng động vật: có chữa các chất béo “xấu”, chất bảo quản tạo ra nhiều gốc tự do gây độc, thúc đẩy sự oxy hoá, thúc đẩy lão hoá và cản trở quá trình hồi phục chức năng khớp.
• Kiêng đồ uống có cồn, chất kích thích: gây hại nghiêm trọng cho gan, thận, xương khớp, làm tăng quá trình lão hoá và ảnh hưởng đến việc điều trị.

8. Phòng ngừa thoái hoá khớp cổ chân

Nguyên tắc giúp ngăn ngừa tốt thoái hoá xảy ra ở khớp cổ chân đó là: Hạn chế tối đa các nguyên nhân gây thoái hoá và Tăng cường sức khoẻ xương khớp. Vì vậy, nếu tuân thủ những hướng dẫn từ chuyên gia cơ xương khớp sẽ giúp người bệnh kiểm soát tốt tình trạng này một cách hiệu quả:

• Hạn chế vận động hoặc mang vác vật nặng quá sức gây áp lực lớn lên cổ chân
• Tránh thói quen hoạt động thể thao cường độ mạnh tạo căng thẳng cho khớp, đồng thời nguy cơ chấn thương cao
• Thay vì vậy, lựa chọn các bộ môn thể dục nhẹ nhàng, tốt cho cử động của khớp như: đi bộ, chạy bộ, đạp xe, bơi lội, yoga…
• Chọn giày dép phù hợp với kích cỡ và nâng đỡ chân, tránh những đôi dép quá cứng hoặc đôi giày quá nặng, đặc biệt là phụ nữ tránh đi giày cao gót quá lâu
• Đôi khi thư giãn cho cổ chân bằng cách ngâm chân với nước ấm, thêm vài hạt muối hoặc lát gừng, kết hợp massage, xoa bóp nhẹ nhàng
• Bổ sung các dưỡng chất tốt cho xương khớp từ thực phẩm hàng ngày (đã giới thiệu ở trên) hoặc từ các thực phẩm bổ sung, duy trì cân nặng ở mức hợp lý
• Kiểm tra sức khoẻ xương khớp định kỳ hoặc đến khám bác sĩ khi cổ chân có bất kỳ dấu hiệu đau nhức bất thường 

Nếu như trước đây, người bị thoái hoá khớp cổ chân chỉ có thể lựa chọn: hoặc kiên trì với Vật lý trị liệu, hoặc giảm nhanh triệu chứng với Thuốc Tây, hoặc lựa chọn can thiệp phẫu thuật với chi phí đắt đỏ và có nguy cơ biến chứng hậu phẫu, thì ngày nay sự ra đời của Kiện Cốt Vương như một điểm sáng đối với tất cả người bệnh, mang lại hiệu quả cao, an toàn trong hỗ trợ điều trị và phòng ngừa thoái hoá khớp nói chung cũng như thoái hoá khớp cổ chân nói riêng:

• Kiện Cốt Vương sở hữu thành phần Cao Kiện Cốt 8-BoneCare Extract là hỗn hợp 08 vị dược liệu nuôi dưỡng sụn khớp theo nguyên lý “thận chủ cốt sinh tuỷ”: Bổ thận, dưỡng khí huyết sẽ khiến cho sụn khớp khoẻ mạnh. Kết hợp với vitamin D3 và K2 MK7 tăng cường canxi cho xương chắc khoẻ, phòng ngừa loãng xương.
• Kiện Cốt Vương sở hữu công thức “độc quyền” AyuFlex là chiết xuất của quả Chiêu Liêu (vị thuốc được tôn sùng của người Ấn) có nồng độ cao axit chebulinic và axit chebulagic, cùng với chiết xuất Móng Quỳ, Nhũ Hương, Bromelain đem đến hiệu quả giảm đau nhanh cảm nhận sau 7-10 ngày.

Kết luận

Mặc dù không có phương pháp chữa dứt điểm, nhưng nếu điều trị và phòng ngừa thích hợp, chế độ ăn uống – tập luyện khoa học, người bị thoái hoá khớp cổ chân có thể làm chậm sự tiến triển của bệnh và kiểm soát cơn đau, duy trì hoạt động và có cuộc sống viên mãn. Nếu cần tư vấn thêm bất kỳ thông tin nào về tình trạng bệnh và sản phẩm Kiện Cốt Vương, hãy liên hệ ngay theo Hotline (miễn phí cước): 1800 1796 để được hỗ trợ nhanh nhất nhé!